Jak uzdrowić swoją samoocenę
Poziom samooceny wpływa na wszystkie aspekty naszego życia: na to, jak zachowujemy się w miejscu pracy, jak daleko potrafimy dojść, co możemy osiągnąć, w kim i w jaki sposób się zakochujemy i jak traktujemy bliskie nam osoby.
W ludziach istnieje potrzeba wysokiej samooceny, która bardziej przypomina zapotrzebowanie organizmu na wapń aniżeli na wodę. Jej brak nie musi oznaczać nagłej śmierci, ale w znaczący sposób obniża komfort naszego życia.
Czym charakteryzuje się zdrowa samoocena
Dla Nathaniela Brandena, należącego do ścisłego grona prekursorów wiedzy o samoocenie i jej wpływie na życie osobiste oraz społeczne, zdrowa samoocena oznacza więcej niż wewnętrzne poczucie własnej wartości, które podobno jest naszym wrodzonym prawem, iskierką, którą psychologowie i nauczyciele próbuję rozniecić u swoich podopiecznych. Jego zdaniem iskierka ta jest tylko wstępem do samooceny. Definicję samooceny według Brandena możemy odnaleźć w książce „6 filarów poczucia własnej wartości.”: „W pełni zrealizowana samoocena jest przekonaniem, że dorastamy do życia i jego wymagań.
Dokładniej mówiąc jest:
-
poczuciem, że potrafmy myśleć, umiemy stawać czoło podstawowym życiowym
wyzwaniom,
-
przekonaniem, że mamy prawo do szczęścia i powodzenia, że jesteśmy wartościowi
oraz zasługujemy na zaspokojenie swoich potrzeb czy pragnień, osiąganie tego,
co dla nas ważne, a także cieszenie się owocami swoich wysiłków.”
Autor podkreśla, że wysoka samoocena
nie jest darem, o który mamy się upominać, a jej ciągłe utrzymywanie jest
wielkim osiągnięciem i wymaga systematycznej pracy.
Podobny
pogląd reprezentuje Dorota Gromnicka, autorka książki „Jak zbudować poczucie
własnej wartości”, w której podkreśla,
że odczuwanie własnej wartości nie jest wrodzone. Jest to umiejętność, którą
ludzie budują przez całe swoje życie poprzez rozwijanie swojej świadomości,
dokonywanie wyborów podejmowanie aktywności, refleksje nad sobą i swoimi
czynami. Jej zdaniem własną wartość trzeba pogłębiać i rozwijać życiowymi
inwestycjami. Oczywiście, wpływ na nią mają nasze doświadczenia z przeszłości,
rodzice, szkoła, a nawet system religijny, w którym zostaliśmy wychowani,
natomiast w pewnym momencie każdy człowiek ma prawo do zastanowienia i powinien
to zrobić. Stanowi to pierwszy krok do świadomej pracy nad wzmacnianiem swojej
samooceny.
Coachingowa praca z samooceną
Praca z samooceną klienta jest niezwykle ważna dla coacha, ponieważ, by proces coachingowy mógł byś zrealizowany efektywnie i klient mógł w pełni z niego skorzystać i zrealizować swoje cele, musi być pewny siebie. Ważne jest, by osoba, z którą pracujemy dobrze czuła się z tym, kim jest, dostrzegała swoje mocne strony i rozumiała to, że prawdzie zmiany są w zasięgu jej możliwości.
Skoro w pracy z coachem samoocena ma tak duży wpływ na realizację postawionych w coachingu celów, to w samodzielnej pracy z celami, w której obok nie ma osoby, która dbałaby o naszą motywację i wzmacnianie nas, ma ona jeszcze większe znaczenie. To od niej w znacznej mierze będzie zależało to, czy nasze marzenia staną się rzeczywistością czy pozostaną w sferze wyobraźni.
Otaczanie się ludźmi sukcesu
Warto
otaczać się osobami, które wzmacniają nas i naszą samoocenę, dodają energii i
chęci do działania Osoby, przy których czujemy się naprawdę dobrze, dzielą się
swoim doświadczeniem z innymi i inspirują ich do pracy nad sobą. Takie osoby
często potrafią również świetnie motywować innych, np. dzieląc się swoimi
pozytywnymi odczuciami na ich temat, chwaląc czy potrafiąc podziękować.
Jeśli
znasz takich ludzi, troszcz się o nich i
dbaj o dobre relacje z nimi, bo to oni będą cię inspirować i motywować do
działania.
Z
drugiej strony, w twoim otoczeniu mogą być osoby, które negatywnie wpływają na twoje
samopoczucie, zabierają energię i źle wpływają na twoje myślenie o sobie. Po
pierwsze, mogą to być ludzie, którzy stale narzekają na swój los, na otaczającą
ich rzeczywistość i koncentrują się na tym, co jest poza sferą ich wpływu. Oni
często proszą o pomoc lub poradę, ale tak naprawdę nie chcą z niej skorzystać,
ponieważ wymagało by to od nich wyjścia spoza ich strefy komfortu. Osoby te
mają skłonności do podcinania innym skrzydeł, do wypowiadania się negatywnie na
temat pomysłów i idei, które wychodzą poza ich percepcję. Stąd też obniżają motywację
i skłaniają czasem do zweryfikowania planów lub nawet podważenia ich.
Jim
Rohn, przedsiębiorca i mówca motywacyjny, powiedział: ”Jesteś średnią z pięciu
osób, z którymi spędzasz najwięcej czasu.” Warto zastanowić się, kim jest tych
pięć osób w twoim życiu. Jak one wspierają cię w realizacji marzeń? Jak cię
inspirują? A może ściągają ię w dół? Ćwiczenie pokazuje, że mamy wpływ na to
kim się otaczamy i możemy dokonywać świadomych wyborów kształtując swoje
środowisko.
.png)
Koncentracja na mocnych stronach
W przypadku pracy z osobami o niskiej samoocenie niezwykle
ważne jest koncentrowanie się na ich mocnych stronach. Takie osoby mogą widzieć
wyłącznie swoje słabości. Rolą coacha jest wtedy zwrócenie uwagi klienta na to,
co jest w nim dobre i piękne, na jego dokonania, na to co mu się udaje. Pomocne
może być ćwiczenie zatytułowane „Skoncentruj się na swoich mocnych stronach”.
Polega ono na wypisaniu wszystkich swoich mocnych stron. Jest ono bardzo
proste, natomiast ma w sobie wielką siłę. Nagle może okazać się, że na kartce
znajdą się rzeczy, o których klient, by wcześniej nie pomyślał i nie docenił w
sobie.
Takie ćwiczenie można wykonywać również samodzielnie, a
najlepiej jest wracać do niego regularnie. Takie zadanie może nas podbudować,
wzmocnić i pomóc zwiększyć naszą samoocenę.
Na pewno w przypadku osób mających obniżoną samoocenę
istnieje ryzyko, że nie będą one potrafiły znaleźć swoich atutów. Rolą coacha
jest wtedy wsparcie klienta w tym procesie. To co coach może zrobić to np. zastosowanie
pomostu w przeszłość i odwołanie się do momentów, w których klientowi coś się
udało. Na tej podstawie szukanie atrybutów, które pomogły klientowi tego
dokonać. Mogą to być nawet proste rzeczy takie jak przygotowanie pysznej
potrawy.
Zmiana perspektywy
Innym sposobem może być zmiana perspektywy. Coach prosi
klienta o to, by stał się swoim najlepszym przyjacielem i wyobraził sobie, że
wychodzi z własnego ciała i stoi obok. Następnie coach prosi klienta, by jako
stojący obok przyjaciel dodał sobie otuchy. Coach pyta klienta o to jak może
zachęcić osobę stojącą obok do uwierzenia w siebie. W przypadku kontynuacji ćwiczenia
dotyczącego mocnych stron, coach może zapytać klienta o to, jakie pozytywne
cechy ma osoba, która stoi obok, jakie ma mocne strony i talenty. Zmiana
perspektywy może pomóc coachee otworzyć się. Jeśli klient jest przyzwyczajony
do oceniania siebie poprzez pryzmat tego, jakie zdanie mają o nim inni, może mu
być łatwiej, gdy oceny dokona osoba, która jest z boku w roli obserwatora.
Ćwiczenie polegające na szukaniu mocnych stron można
wykorzystać np. gdy klient poszukuje pomysłu na własną ścieżkę kariery. Pozwoli
mu to odkryć jego talenty, obszary, w których najłatwiej będzie mu osiągnąć
sukces. Ćwiczenie to możemy wykorzystać również w przypadku, gdy klient ma
wątpliwości co do tego jak radzi sobie ze swoimi zadaniami np. jako menedżer w
pracy. Warto wtedy zapytać go o to, co robi dobrze, jakie są jego mocne strony
jako menedżera. Zadanie to będzie pomocne w przypadku, w którym zauważamy niską
samoocenę, wątpienie we własne siły, brak pewności siebie.
Podobną siłę w pracy z samooceną może mieć ćwiczenie „Stwórz
listę rzeczy, które doceniasz”. Tak jak w poprzednim przypadku prosimy klienta
o zapisanie listy i tym razem umieszczenie na niej tych rzeczy, które docenia.
Świadomość tego jakimi zasobami dysponujemy buduje w nas
pewność, która jest potrzebna do realizacji celów.
Jest to ćwiczenie
łatwe do wykonania również samodzielnie. Ważne jest znalezienie chwili dla
siebie i zadbanie o atmosferę. Może to być np. ciepły koc, kubek gorącej kawy.
Wszystko to, co sprawie, że poczujemy się komfortowo.
Odpowiedzialna diagnoza
Podczas sesji coachingowych często spotykamy się z zaniżoną
samooceną, która może być chwilowym stanem wynikającym z życiowych doświadczeń
klienta, momentu, w którym się znalazł w swoim życiu. Możemy również trafić na
osoby, którym zaniżone poczucie własnej wartości towarzyszy od czasów
dzieciństwa. Coach może spotkać także klienta, który tylko z pozoru posiada
cechy osoby mającej zaniżoną samoocenę. Faktycznie może być to osoba bardziej
introwertyczna i potrzebująca więcej czasu na to, by się otworzyć.
Niekoniecznie musi mieć ona problem z samooceną. Wreszcie u klienta możemy
zauważyć syndromy charakterystyczne dla depresji. Odpowiedzialnością coacha jest
obserwacja klienta i dopasowanie rozwiązań najbardziej odpowiednich dla
postawionej diagnozy. Coach nie powinien na siłę pracować nad samooceną z
osobą, która ma ją na odpowiednim poziomie. Rolą coacha jest również
skierowanie klienta do innego specjalisty jeśli coach wie, że nie będzie w
stanie pomóc klientowi w jego problemie np. w przypadku depresji.
To teraz zadanie dla Ciebie!
1) Stwórz listę rzeczy, które doceniasz.
2) Stwórz listę Twoich mocnych stron.
3) Zastanów się kim się otaczasz. Jak wpływa na Ciebie 5 osób, z którymi spędasz najwięcej czasu? Co Ci to mówi?
Julitta Dębska
Obraz:
Źródła:
Branden N., 6 filarów poczucia własnej wartości, JK, Łódź 2014.
Gromnicka D., Jak zbudować poczucie własnej wartości, Samo sedno, Warszawa 2013.
Rohn J., Pięć głównych puzzli w układance życia.
Przewodnik osobistego sukcesu., Oficyna Wydawnicza LOGOS, 2013.
Noble Manhattan Coaching, Kurs Ptacticioner Coach Diploma, Moduł: Praca z samooceną.
Posty
0 komentarze