Julitta Dębska Blog: czerwca 2016

Otworzenie się na wdzięczność i pokorę prowadzi nas do duchowego i psychologicznego wyzwolenia. Wdzięczność pozwala nam dostrzec, że życie nie jest nam nic winne. Całe dobro, które otrzymujemy jest darem. Nasze oczy, nasze pochodzenie, nasi partnerzy, a nawet te rzeczy, które nam się nie podobają i które ciężko nam jest zaakceptować.

Gdy odczuwamy wdzięczność i pokorę, zwracamy się do czegoś, co wykracza poza nas samych. Stajemy się świadomi własnych ograniczeń i tego, że musimy polegać na innych. Zdajemy sobie wtedy sprawę, że samowystarczalność jest mitem. Pokorny człowiek wie, że życie jest darem, za które powinien być wdzięczny, a nie prawem, którego się domaga. Pokora jest właśnie kluczem do wdzięczności. Jest ona jednak w kontrze do współczesnej kultury, która premiuje megalomanię. Postawa pokory nie przychodzi nam łatwo, ponieważ wymaga stałej koncentracji na innych zamiast na sobie.

Wdzięczność w wersji light

Zerknijmy na nagłówki gazet : "Chcesz szczęścia, wybierz wdzięczność", "Przepisz na szczęście: bez wdzięczności ani rusz". Przemysł szczęścia rozkwita między innymi dzięki wynikom badań z dziedziny psychologii pozytywnej. Takie nagłówki opierają się na przekonaniu, że wdzięczność, powinna być elementem każdego programu, dzięki któremu mamy poczuć się szczęśliwi. Współczesny badacz zjawiska wdzięczności Robert A. Emmons zwraca nam uwagę na to, że przyjmując "wdzięczność w wersji light", rozminęliśmy tę cnotę na drobne. Takie podejście koncentruje się na osobistych korzyściach z przekonań i uczuć związanych z wdzięcznością nazywa egocentrycznym. Emmons podkreśla to, że wdzięczność jest ważna nie tylko dlatego, że dzięki niej czujemy się dobrze, ale ponieważ inspiruje nas do tego, abyśmy czynili dobro. Wdzięczność uzdrawia, dodaje energii i zmienia nasze życie na tysiące sposobów, gdyż cnota sama dla siebie jest nagrodą i przynosi nam kolejne nagrody. Jest jednak czymś więcej niż narzędziem do poprawiania naszego samopoczucia. W szerszej perspektywie wdzięczność stanowi spoiwo, które łączy jednostki w społeczeństwie. To etyczna pamięć ludzkości.

Społeczne korzyści z wdzięczności

Współczesne badania pokazują, że cnota wdzięczności nie tylko chroni przed osłabieniem relacji społecznych, ale także wzmacnia przyjaźnie i więzi społeczne, ponieważ opiera się na życzliwości i sprawiedliwości.

Wdzięczność łagodzi toksyczne stany emocjonalne i powstrzymuje od ulegania antyspołecznym impulsom. W serii przełomowych eksperymentów prof. Todd Kashdan, psycholog z George Mason University, wraz ze współpracownikami stwierdził, że wdzięczność obniża poziom agresywności reakcji, a zatem hamuje destrukcyjne zachowania wobec innych ludzi.

Wdzięczność prowadzi nas od koncentracji na sobie do postrzegania nas samych jako części większych, powiązanych sieci trwałych relacji, opartych na zasadzie wzajemności. Reguluje nasze relacje z ludźmi, utrwala je i wzmacnia. Ma ona wspaniałą właściwość - dodaje nam energii i motywuje. Wprowadza nasz umysł w pozytywny nastrój, a to sprawia, że chcemy przekazać dalej dobro poprzez działania.

Strategie wdzięczności

Choć życie przepełnione wdzięcznością może nam przynieść wiele korzyści, trzeba pamiętać, że ta cnota wymaga od nas wysiłku. Taka postawa nie przychodzi sama z siebie. Nie pojawia się bez udziału naszej woli. Myśli i czyny wyrażające wdzięczność, jak i towarzyszące im liczne korzyści, dla wielu ludzi pozostają jedynie abstrakcyjnymi pojęciami albo ulotnymi i nieprzewidywanymi doświadczeniami. Wdzięczność - przynajmniej, gdy zaczynamy ją praktykować wymaga pewnej dyscypliny myślenia. To jeden z paradoksów wdzięczności. Choć badania pokazują, że dzięki niej możemy wzrastać i rozkwitać, nie jest łatwo kierować się nią. Rozwijanie w sobie postawy wdzięczności i towarzyszącego jej światopoglądu wymaga czasu i pracy. Jednak jeśli jesteśmy gotowi na ten wysiłek, mamy wiele strategii, których skuteczność potwierdzają badania. Oto kilka z nich zaproponowanych przez profesora Emmonsa w książce Gratitude Works!: A 21-Day Program for Creating Emotional Prosperity.

1. Prowadź dziennik wdzięczności. Zapisuj wszystko, co napełniło Cię dziś wdzięcznością. Nic takiego się nie zdarzyło? Niemożliwe! Może przeoczyłeś, że obudziłeś się rano, oddychasz, mogłeś zająć się czymś, spotkać kogoś. Odkryj jak wiele darów przynosi codzienność.

2. Pamiętaj o trudnych chwilach. Dzięki nim wiesz, jak daleko udało Ci się zajść.

3. Stosuj Naikan - japońską technikę autorefleksji, pozwalającą lepiej zrozumieć siebie i swoje relacje z innymi ludźmi. Z myślą o konkretnej osobie pomyśl: "Co od niej otrzymałem?", "Co jej ofiarowałem?"oraz "Jakie trudności jej sprawiłem?". Więcej o Naikan możesz poczytać tutaj.

4. Naucz się modlitwy dziękczynnej. W wielu tradycjach duchowych powstały piękne modlitwy, dzięki którym możemy wyrazić wdzięczność.

5. Ufaj swoim zmysłom. Dotyk, wzrok, zapach, smak i słuch uświadamiają nam, że ciało jest darem, a życie - cudem.

6. Używaj jako "przypominajek" obrazów, które pobudzą w Tobie wdzięczność. Często tę rolę pełnią twarze ludzi, którzy okazali nam bezinteresowną życzliwość.

7. Przyrzeknij sobie, że będziesz praktykować wdzięczność. Zapisz na kartce : "Co dnia będę liczyć błogosławieństwa, które otrzymuję" i umieść ją w widocznym miejscu.

8. Dbaj o język. Nie tylko myśl i pamiętaj o darach. Mów o nich, o życzliwości i błogosławieństwach.

9. Wyrażaj wdzięczność uśmiechem, gestem i słowem. Im bardziej ją wyrażasz, tym więcej ją w sobie poczujesz.

10. Myśl nieszablonowo. Twórczo poszukaj nowych źródeł i powodów do wdzięczności.

Julitta Dębska