Twój styl reakcji na konflikt
To w jaki sposób reagujemy na konflikt wpływa na jakość naszych relacji z innymi ludźmi, rodziną, partnerami życiowymi, podwładnymi, przełożonymi czy przyjaciółmi.
Niektóre osoby za wszelką cenę starają się uniknąć
konfliktu, nawet kosztem swoich własnych potrzeb. Są też takie, które konflikt rozumieją
jako okazję do zmierzenia się z kimś. Dla nich konflikt jest rywalizacją, w której
zawsze pojawia się rola przegranego i zwycięzcy. Większość strategii radzenia sobie
z konfliktem może być skutecznych, pod warunkiem jednak, że będą one dopasowane
do sytuacji.
Proponuję Wam
najpierw zacząć analizy własnego preferowanego stylu reakcji na spory. Sprawdźcie,
jakie zachowania i podejście są dla Was najbardziej naturalne i na co w związku
z tym warto zwrócić uwagę przy okazji kolejnej spornej sytuacji.
Ustosunkuj
się do treści każdego z poniższych twierdzeń, wybierając zawsze jedną z
czterech możliwych kategorii odpowiedzi. Po kolei czytaj każde stwierdzenie i w odpowiedniej rubryce
zaznaczaj krzyżykiem wybieraną przez siebie odpowiedź (zdecydowanie się nie zgadzam, raczej się nie zgadzam, raczej się zgadzam, zdecydowanie się zgadzam). Nie ma tu odpowiedzi
lepszych czy gorszych. Ważne jest, by były one prawdziwe, zwłaszcza, gdy chcesz
poznać własne preferencje radzenia sobie z konfliktami interpersonalnymi.
TWIERDZENIA
|
Zdecydowanie się nie zgadzam
|
Raczej się nie zgadzam
|
Raczej się zgadzam
|
Zdecydowanie się zgadzam
|
1
|
2
|
3
|
4
|
|
1 Nie tylko w wojnie i w miłości
wszystkie chwyty są dozwolone – przy rozwiązywaniu konfliktu też.
|
||||
2 Konflikt to zło, należy go unikać
jak ognia.
|
||||
3 Zwaśnione strony nigdy nie dojdą do
satysfakcjonującego rozwiązania – zawsze coś zyskają, ale coś równie cennego
stracą.
|
||||
4 Mądrzejszy zawsze ustępuje, nawet
gdy racje są po jego stronie.
|
||||
5 Konflikt to doskonała okazja do
poznania siebie i zwaśnionej strony.
|
||||
6 Również w konflikcie czyjaś wygrana
to jednoczesna przegrana kogoś innego.
|
||||
7 Najlepiej unikać otwartej dyskusji
o konflikcie, chyba że chce się doprowadzić do niekontrolowanej eskalacji.
|
||||
8 Optymalne rozwiązanie konfliktu to
częściowe zaspokojenie roszczeń obu skłóconych stron.
|
||||
9 Nieporozumienia najlepiej
rozstrzygnąć bagatelizując ich znaczenie.
|
||||
10 Rozwiązując konflikt należy proponować rozwiązania uwzględniające
zarówno interesy własne, jak i partnera.
|
||||
11 Żywione wobec strony zaufanie to
błąd, którego konsekwencje będą odczuwane.
|
||||
12 Lepiej odczekać, czas rozwiąże i
zdezaktualizuje kwestie dziś sporne.
|
||||
13 Aby osiągnąć porozumienie, należy
zawsze zadowolić się połowiczną realizacją własnych oczekiwań.
|
||||
14 Warto zrezygnować ze znacznej
części własnych roszczeń, gdy są one już zaspokojone w minimalnej chociażby
części.
|
||||
15 W sytuacji wysunięcia przez stronę
sporu wysoce atrakcyjnych propozycji nie mają większego znaczenia
przygotowane wcześniej własne rozwiązania.
|
||||
16 Nawet z pozoru atrakcyjne
propozycje wysuwane przez partnera zawierają jakiś podstęp.
|
||||
17 Aby uniknąć zbędnych zadrażnień,
warto zrezygnować z dobitnego zaprezentowania własnych potrzeb i oczekiwań.
|
||||
18 Potencjalne porozumienie nie
będzie nigdy tak atrakcyjne, jak tego by się oczekiwało.
|
||||
19 Przyjmując rozwiązanie atrakcyjne
jedynie dla partnera, otwiera się perspektywa dalszej, na pewno bardziej
owocnej współpracy.
|
||||
20 Żeby osiągnąć porozumienie, należy
wykorzystywać oferty i pomysły strony sporu.
|
||||
21 Walcząc o korzystne rozwiązanie
konfliktu nie można mieć zbyt wielu moralnych oporów – racja jest zawsze po
stronie silniejszego.
|
||||
22 Otwarte rozwijanie spornych
kwestii to prowokowanie nieszczęścia – kreowanie kolejnego „polskiego
piekiełka”.
|
||||
23 Nie ma sensu poszukiwanie
porozumień idealnych – konflikt zawsze jest tylko doraźnie rozwiązany.
|
||||
24 Lepiej upraszczać konflikt, nawet
rezygnując z dochodzenia do swoich racji – zgoda między stronami jest
najważniejsza.
|
||||
25 Nie ma rozwiązania konfliktu bez
rzetelnego i uczciwego wyjaśnienia kluczowych kwestii spornych – nawet
najtrudniejsza prawda może zbliżać ludzi.
|
||||
26 W sporze nie ma partnera o dobrej
woli i uczciwych zamiarach, jest co najwyżej wyraźnie słabszy.
|
||||
27 Działania prewencyjne to optymalne
podejście do tematu „konflikty”.
|
||||
28 Rozwiązaniem konfliktu jest
zazwyczaj podział sporny dóbr po 50%
|
||||
29 Konflikt to starcie dwóch ego
izmów, z których jeden dla dobra sprawy, musi okazać się mniejszy.
|
||||
30 Zrozumienie potrzeb partnera,
możliwość ich godzenia z własnymi oczekiwaniami – dobra wola stron – to
podstawa obustronnie korzystnego rozwiązania konfliktu.
|
Żeby
poznać indywidualne preferencje związane z reagowaniem na konflikt, należy
udzielone odpowiedzi przekodować. W tym celu trzeba wypełnić poniższe tabele
wyników. Dotyczą one kolejnych strategii radzenia sobie ze sporami, z których
każda była opisywana sześcioma twierdzeniami testowymi. Możliwe kategorie
odpowiedzi były punktowane następująco:
„zdecydowanie
się nie zgadzam” – 1 punkt
„raczej się
nie zgadzam” – 2 punkty
„ raczej
się zgadzam” – 3 punkty
„zdecydowanie
się zgadzam” – 4 punkty
STRATEGIA
RYWALIZACJI
NUMERY TWIERDZEŃ
|
||||||
1
|
6
|
11
|
16
|
21
|
26
|
|
Liczba uzyskanych punktów
|
||||||
STRATEGIA UNIKANIA
NUMERY TWIERDZEŃ
|
||||||
2
|
7
|
12
|
17
|
22
|
27
|
|
Liczba uzyskanych punktów
|
||||||
STRATEGIA
KOMPROMISU
NUMERY TWIERDZEŃ
|
||||||
3
|
8
|
13
|
18
|
23
|
28
|
|
Liczba uzyskanych punktów
|
||||||
STRATEGIA
ŁAGODZENIA
NUMERY TWIERDZEŃ
|
||||||
4
|
9
|
14
|
19
|
24
|
29
|
|
Liczba uzyskanych punktów
|
||||||
STARTEGIA
KOOPERACJI
NUMERY TWIERDZEŃ
|
||||||
5
|
10
|
15
|
20
|
25
|
30
|
|
Liczba uzyskanych punktów
|
||||||
Kolejnym
krokiem jest zestawienie uzyskanych wyników, co pozwoli zdiagnozować strukturę
indywidualnych preferencji radzenia sobie z konfliktami. W tym celu należy
wypełnić już tabelę. W rubryce tabeli nazwanej „Uporządkowanie rangowe” trzeba
ustalić kolejność preferowanych strategii rozwiązywania konfliktów. Kierujemy
się liczbą punktów przypisanych do każdej strategii. I tak, strategii o
największej liczbie uzyskanych punktów przypisujemy cyfrę 1, co oznacza, iż
jest ona najbardziej preferowanym podejściem do konfliktu. Strategie
uzupełniające preferowane podejście zostaną oznaczone cyframi 2 i 3. Cyfrą 5
oznaczona zostanie najmniej
preferowana - wręcz odrzucana –
strategia, czyli ta, przy której widnieje najmniejsza suma uzyskanych punktów.
Cyfra 4 oznacza strategię w ostateczności tolerowaną, raczej niechętnie
podejmowaną.
Rodzaj
strategii radzenia sobie ze sporami
|
Suma
uzyskanych punktów
|
Uporządkowanie
rangowe
|
Rywalizacja
|
||
Unikanie
|
||
Kompromis
|
||
Łagodzenie
|
||
Kooperacja
|
UNIKANIE
Unikanie to styl charakterystyczny
dla ludzi, dla których samo napięcie emocjonalne i frustracja spowodowana
konfliktem są na tyle silne, że wolą wycofać się z konfliktu niż w sposób
konstruktywny rozwiązać go. Takie podejście jest spowodowane prawdopodobnie
tym, że w przeszłości jakieś konflikty na tyle mocno zraniły daną osobę, że
pamięć tego bólu powoduje reakcję wycofania się. Takie podejście może być
również przekonaniem, że konflikt sam w sobie jest złem, że jest zbędny i
poniżający. Ludzie w różny sposób unikają konfliktu. Poprzez fizyczne wycofanie
się z miejsca, gdzie odbywa się konflikt, lub poprzez tradycyjnych metod radzenia sobie z sytuacją konfliktową, takich jak
odwlekanie, pokojowe współistnienie, ignorowanie i pomijanie milczeniem.
Oczywiście unikanie może być także sensownym stylem reagowania, kiedy przedmiot
konfliktu jest czymś nieistotnym bądź mało wartym, kiedy są małe szanse na
rozwiązanie konfliktu, kiedy trzeba zyskać na czasie.
ŁAGODZENIE
Łagodzenie polega najogólniej rzecz
ujmując na postępowaniu zgodnym z interesem strony przeciwnej. Postępują tak
przede wszystkim osoby, które nastawione są na utrzymanie dobrych stosunków z
innymi. Podobnie jak ludzie stosujący strategię unikania, osoby łagodzące spory
są przekonane, że konflikt jest czymś złym. Ponadto mogą również upatrywać
przyczyny większości konfliktów w postawach egoistycznych. Ludzie tacy często
zajmują się działaniami charytatywnymi, są uznawani za hojnych i miłych.
Łagodzenie jest całkiem niezłym stylem reagowania w sytuacji, kiedy doszliśmy
do wniosku, że jesteśmy w błędzie, i kiedy powinniśmy skorygować nasze
stanowisko wobec strony przeciwnej. Postępowanie zgodne z tym stylem będzie
odebrane wówczas jako rozsądne lub jako oznaka dobrej woli. Takie postępowanie
jest również jedną z najlepszych możliwości w sytuacji, kiedy stronie
przeciwnej bardzo zależy na przedmiocie konfliktu, my natomiast nie
przywiązujemy do niego większej wagi. Jest ono również dobre i uzasadnione
racjonalnie wówczas, gdy partner ma nad nami zdecydowaną przewagę, a my
potencjalne zyski i korzystniejsze porozumienia lokujemy w dalszej perspektywie
czasowej.
KONKURENCJA
Konkurencja to sposób patrzenia na
konflikt jako na grę do wygrania. Wygrana oznacza sukces i dobry wynik,
przegrana natomiast porażkę, słabość i utratę prestiżu. Człowiek reagujący
zgodnie z tym stylem będzie oczekiwał zwycięzcy i pokonanego jako następstwa
konfliktu, przy czym, co jest dość oczywiste, skłonny jest raczej siebie
widzieć w roli zwycięzcy. Żeby osiągnąć ten cel, używa wielu środków, nie
zawsze uczciwych. Wielu ludzi reaguje na konflikt w ten sposób, bo jest to
pewien środek samooceny. Takie reagowanie z pozycji siły ma także swoje zalety,
szczególnie w sytuacjach, które szeroko analizowaliśmy w rozdziale pierwszym, a
które można nazwać sytuacjami krytycznymi, kiedy nie ma czasu na długie
dyskusje.
KOMPROMIS
Kompromis jest stylem opartym na
przekonaniu, że ludzie nie mogą zawsze robić wszystkiego tak, jak by chcieli,
ale że czasami muszą znaleźć wspólną płaszczyznę porozumienia, na której
mogliby koegzystować. Wszyscy, którzy reagują w sposób kompromisowy w
sytuacjach konfliktowych, szukają wykonalnych rozwiązań i są przekonani, że
ludzie powinni chętniej rezygnować z pewnych swoich celów i wykazywać więcej
zrozumienia dla interesów innych ludzi. Zgodnie z tym sposobem patrzenia każda
ze stron może coś zdobyć w wyniku konfliktu, ale też każda może coś stracić.
Jest to jeden z najbardziej pospolitych sposobów reagowania w sytuacji
konfliktowej. Jest szczególnie użyteczny, kiedy obie strony mają równą siłę i
szczególnie wygórowane żądania. Kompromis jest również pożyteczny w sytuacjach,
gdzie brakuje czasu. Tymczasowy kompromis pozwala zażegnać konflikt i znaleźć w
tym czasie rozwiązanie oparte o kompleksową analizę problemu.
KOOPERACJA
Kooperacja wiąże się zawsze z wolą
zaakceptowania celów drugiej strony konfliktu bez rezygnacji z własnych. Taki
styl reagowania wynika z założenia, że zawsze można znaleźć rozwiązanie, które
usatysfakcjonuje obie strony konfliktu. Nawet jeśli rozwiązanie satysfakcjonujące
obie strony nie jest możliwe, kooperatorzy będą uważali, że warto takie
znaleźć. Jest to jeden z bardziej efektywnych stylów reagowania na konflikt.
Szczególnie użyteczny w sytuacjach, kiedy obie strony mają odmienne cele,
powoduje, że łatwo odkryć rzeczywistą potrzebę sporu, a jest nią najczęściej
błędna komunikacja lub jej brak. Również w sytuacji, kiedy strony zgadzają się
co do celu, natomiast różnią się w poglądach na środki, przynosi efektywne
rozwiązanie. Ludzie, którzy rozwiązują w tym stylu swoje spory, z reguły
umacniają swoje związki i są w stanie realizować swoje cele oraz uzyskiwać
wysokie wyniki własnego działania.
Źródło: Psychologia
Konfliktów, Biblioteka Moderatora, S. Chełpa, T. Witkowski
Obraz: Konflikt
Posty
0 komentarze